Trên làng thể thao nhà nghề thế giới, giải banh bầu dục NFL dễ dàng chiếm ngôi quán quân tài chánh. Không đơn thuần một cuộc tranh hùng thể thao, NFL còn là kỹ nghệ giải trí khổng lồ, với hằng trăm ngàn công ăn việc làm, mùa banh năm ngoái tạo doanh số trên $9.5 tỉ. Theo số liệu năm 2005, NFL là giải thể thao lợi nhuận cao nhất thế giới, với tổng thu nhập từ 32 đội banh lên đến $984.5 triệu, gần gấp đôi thu nhập các đội đá banh nhà nghề Anh Quốc (English Premier League). Cũng có thể thử đối chiếu với phong trào Olympic. Thế Vận Hội London 2012 vừa qua tốn kém $14.8 tỉ; Olympic Barcelona 1992 lỗ $11.4 tỉ; Olympic Montreal 1976 lỗ $6 tỉ. Kỳ Thế Vận Hội được xem là thành công nhất về mặt tài chánh - Los Angeles 1984 - mang về lợi nhuận $250 triệu.
NFL hưởng lợi nhuận kếch xù nhờ giá trị quảng cáo đưa đến các hợp đồng truyền hình béo bở. Một phần đáng kể của thu nhập các đội banh NFL đến từ dịch vụ bán hàng. Nếu năm xưa những đội banh bầu dục còn dựa chánh yếu vào tiền bán vé vào cửa, thì ngày nay tiền bản quyền đặt tên sân banh cũng là một nguồn thu đáng kể khác. Trung bình mỗi đội banh bầu dục NFL thu lợi nhuận trên dưới $25 triệu / năm. Điều này có thể giúp giải thích sự kiện trong 20 đội thể thao giá trị cao nhất thể giới, có đến 12 tên tuổi NFL. Một đội banh NFL trị giá trung bình $957 triệu. Đội Dallas Cowboys được định giá đắt nhất NFL: $1.81 tỉ. Các đội giá trị cao khác gồm: New England Patriots ($1.64 tỉ); Washington Redskins ($1.6 tỉ); New York Giants ($1.47 tỉ); và Houston Texans ($1.31 tỉ). Để đối chiếu, đội đá banh Manchester United (Anh Quốc) được lượng giá cao nhất thế giới với $2.23 tỉ. Hai ông kẹ Tây Ban Nha (Spain) Real Madrid trị giá $1.88 tỉ, và Barcelona $1.31 tỉ.
Dallas Cowboys - đội thể thao đắt giá vào hàng thứ 3 trên thế giới.
Trên trang Thể Thao kỳ trước, chúng tôi đã trình bày thế giới riêng của vé vào cửa sân banh bầu dục NFL. Đây là một nguồn thu đáng kể, từng một thời là thước đo thành công tài chánh của các đội banh NFL. Có một quy ước là tiền bán vé chia 6-4, với đội khách nhận 40%. Vì lẽ này, những đội ở các thị trường nhỏ như Jacksonville Jaguars hay Arizona Cardinals thường thích đón tiếp các tên tuổi lớn như Green Bay Packers hoặc Dallas Cowboys. Đó là những đội banh lâu đời, lừng danh, luôn có nhiều khán giả mộ điệu khắp nơi.
Ngày nay, với đà phát triển, tiền bán vé không còn là nguồn thu chánh của các đội banh NFL nữa. Xuất hiện trên bản đồ tài chánh vô số sản phẩm mang tên hiệu đội banh, gặp thời thi triển mạnh mẽ từ giữa thập niên 1980. Thị trường có đủ loại sản phẩm được dùng logo tên hiệu đội banh—từ nón, áo, thiệp, trò chơi điện tử, đồ chơi trẻ em, đến bộ gậy đánh golf, v.v... Có thống kê năm 2006, NFL thu về trên $3.2 tỉ tiền buôn bán vật dụng có logo NFL và các đội banh từ khắp thế giới. Chỉ riêng các loại áo thun đơn giản, rẻ tiền, đã đem lại 1/4 doanh số.
Một tiệm buôn bán vật dụng NFL.
Một nguồn thu lớn và khá mới mẻ cho các đội banh NFL thông qua việc bán bản quyền đặt tên sân banh. Nhiều công ty lớn sẵn sàng mở hầu bao để tên tuổi của họ trở thành một phần chi thể sinh động của NFL. Tiệm hàng hoá thể thao Sports Authority mua quyền đặt tên sân banh của đội Denver Broncos thành “Sports Authority Field” với giá $150 triệu trong 25 năm. Hãng vận chuyển hàng/quà FedEx chi trả đội Washington Redskins $205 triệu cho quyền đặt tên sân “FedEx Field” trong 27 năm. Hãng năng lượng Reliant chi phí cho 32 năm sân banh đội Houston Texans mang tên “Reliant Stadium” là $320 triệu. Hãng bảo hiểm MetLife năm ngoái ký hợp đồng $400 triệu với 2 đội NY Giants và NY Jets để được đặt tên vận động trường “MetLife Stadium” trong 1/4 thế kỷ tới. Sở dĩ sân banh của đội Dallas Cowboys đến nay vẫn mang tên “Cowboys Stadium” là do ông chủ Jerry Jones còn... treo giá. Đặc biệt nhất, hãng bảo hiểm Farmers đã cam kết mua quyền đặt tên “Farmers Field” giá $700 triệu cho một sân banh chưa xây ở downtown Los Angeles. Sân banh này hiện chỉ tồn tại trên bản vẽ, và nếu xây xong cũng chưa có đội banh NFL nào chiếm dụng.
Mô hình vận động trường “Farmers Field” (phải) , dự định xây ở downtown LA, cạnh Staples Center (trái), sân nhà của 2 đội banh rổ LA Lakers và LA Clippers. Giá đặt tên $700 triệu dù sân chưa xây và LA hiện tại vẫn chưa có đội banh bầu dục nào.
Tuy nhiên, nguồn tài chánh đem lại doanh số nhiều nhất, con gà đẻ trứng vàng thực sự của giải banh bầu dục NFL chính là các bản quyền truyền hình độc quyền. Các trận banh bầu dục nhà nghề luôn thu hút khán giả mạnh mẽ mỗi cuối tuần. Thống ke cho thấy gần đến 2/3 người lớn có coi banh bầu dục trên TV (64%). Trong số này nam giới chiếm 73%. Mùa thu năm ngoái, các trận banh NFL chiếm 23 trong số 25 chương trình TV được đón xem nhiều nhất. Cũng mùa banh năm rồi, có đến 37 trận banh lôi cuốn ít nhất 20 triệu người xem mỗi trận. Các trận banh NFL vẫn ăn đứt những giải thể thao nhà nghề khác về khoản thu hút khán giả, mặc dù mỗi mùa banh NFL các đội chỉ đánh 16 trận (so với banh chày (baseball-MLB) có 162 trận, và banh rổ (basketball-NBA) có 82 trận).
Hấp lực của trò chơi banh bầu dục và giải NFL tự nhiên lôi kéo các công ty lớn đến quảng cáo để khuyếch trương hình ảnh và tên tuổi của họ. Họ vung tiền quảng cáo để mua vài giây tiếp cận khách hàng, những người đến phiên mình sẽ có lúc mua bia, nước giải khát, quần áo, computer, xe hơi, dịch vụ điện thoại, tài chánh... Quảng cáo TV giữa chừng các trận banh thường rất hiệu quả. Thậm chí có không ít khảo sát cho thấy, ngày càng có nhiều người, tuy không thật sự đam mê banh bầu dục, nhưng lại... ghiền xem các quảng cáo thương mại NFL! Không khó hiểu khi hợp đồng truyền hình lên giá đều đều. Năm 1964, đài CBS chỉ cần trả $14.1 triệu để bao trọn chương trình truyền hình NFL. Đến 1998, giải NFL ký hợp đồng với ABC, CBS, ESPN, và Fox, tổng cộng $17.6 tỉ trong 8 năm. Và hiện tại, 4 đài CBS ($3.7 tỉ), NBC ($3.6 tỉ), đài Fox ($4.3 tỉ), và ESPN ($8.8) — hợp lại trả NFL trên $20 tỉ Từ năm 2014 to 2022, cũng những đài TV này sẽ trả gần $40 tỉ để được quyền phát hình các trận banh NFL. (Một so sánh, liên tưởng: giải Major League Baseball chỉ được hơn $800 triệu / năm, trong khi NBA ký hợp đồng TV khoảng $930 triệu/năm).
Để trang trải các hợp đồng này, đài truyền hình thu lợi nhuận từ bán quảng cáo trong trận banh. Thường mỗi trận banh có thể chạy trên 100 quảng cáo đủ loại. Một trong những quảng cáo ăn khách nhất, và cũng đắt tiền nhất, là vào dịp Super Bowl - trận chung kết của NFL. Vào thời điểm Super Bowl 1967, 30 giây quảng cáo tốn kém khoảng $42,000. Cũng chỉ 30 giây hối hả đó, chi phí quảng cáo lên khoảng $3.5 triệu vào dịp Super Bowl 2012.
Lợi nhuận thu về từ các hợp đồng TV được chia đều 32 đội banh, khoảng $95 triệu mỗi đội. Đối với các đội banh ở thị trường nhỏ, ít khách hàng, đây là một trung những khoản thu nhập chánh yếu. Và cuối cùng tiền vô túi cầu thủ. Nhờ hợp đồng lao động mới, giới cầu thủ nay được bảo đảm nhận đến 2/3 doanh số của mỗi đội banh.
Sự phổ biến của môn banh bầu dục và giải NFL thu hút nhiều quảng cáo đắt giá.
Trần Trí Dũng
No comments:
Post a Comment