Bài toán tính sai của TT Morsy, Ai Cập dẫn đến sự cuồng nộ của công chúng

Cali Today News – Ai Cập đang trải qua một cảnh tượng mà kể cả trong thời kỳ 30 năm cầm quyền của TT Hosni Mubarak cũng chưa trải qua: Đó là cảnh sát dùng dây kẽm gai bọc xung quanh tổng thống phủ để bảo vệ tổng thống và nội các trước biển người giận dữ bao vây ngày đêm.
Hình ảnh này tương phản với hình ảnh mấy tháng trước đây khi Mohamed Morsy đắc cử tổng thống và đứng hiên ngang trước hàng ngàn người đọc diễn văn mà không cần che chắn bảo vệ.
Tại sao chỉ trong vòng mấy tháng mà tình hình thay đổi đến vậy?

Nhìn lại TT Hosni Mubarak để so sánh. Ông ta không khởi đầu như một nhà độc tài. Thật ra, sự áp bức, tra tấn và đàn áp đối lập mà chính quyền của ông mang tiếng phát triển từ từ qua thời gian, trước khi đến mức cao điểm vào nhiệm kỳ cuối của ông ta, kết thúc chế độ cai trị của Mubarak.
Các nhà đấu tranh và các nhóm đối lập phải mất hàng chục năm để thay thế ông ta. Sự chống đối nổi lên từ những vụ cảnh sát đánh người trong lúc tuần hành một cách ôn hòa trước tiền đình tối cao pháp viện, cho đến những tổ chức phản kháng như Fefaya hay April 6, cho đến cuộc bùng nổ nổi dậy vào ngày 25 tháng 1, 2011.
Thế nhưng, với tổng thống tân cử Mohamed Morsy thì khác. Chỉ cần vài tháng thôi, ông đã gom đủ các yếu tố độc tài như đe dọa truyền thông, bôi nhọ đối lập, nghi ngờ lòng yêu nước và ý định của các nhà đối lập, sử dụng bạo lực và giam cầm đối với các người chống đối.
Hơn thế nữa, bùng phát chống đối nổi lên, khi vào ngày 22 tháng 11, ông ta ra sắc luật cho phép ông quyền hiến định tối cao đối với ba ngành hành pháp, tư pháp và lập pháp. Khi sắc lệnh này được đưa ra, làn sóng phẩn nộ của công chúng lên cao.
Dù ông Mohamed Morsy có biện minh là mục đích là bảo vệ thành quả cách mạng, và biện pháp cần thiết tạm thời để bảo vệ tiến trình dân chủ, trước khi hiến pháp mới ra đời,… đi chăng nữa, thì người dân Ai Cập vẫn phản kháng mạnh mẽ vì họ không cần thêm một nhà độc tài mới cho đất nước này.
Những điều mà ông Mohamed Morsy thực hiện là phản dân chủ.
Chống chế với tình hình, Mohamed Morsy tuyên bố sẽ có trưng cầu dân ý vào ngày 15 tháng 12 tới để bỏ phiếu cho bản dự thảo tân hiến pháp, thế nhưng, giới chống đối cho là bản tân hiến pháp do hội đồng Hồi giáo biên soạn thiên vị, và kêu gọi tẩy chay hội đồng này cũng như bản tân hiến pháp.
Trong bối cảnh như thế, gần như Mohamed Morsy bế tắt để quay ngược hành trình, và phớt lờ tiếng nói đối lập như nhà độc tài Hosni Mubarak trước đây.
Người ta đặt vấn đề: Tại sao Mohamed Morsy điên cuồng và vội vã hành xử như thế mà không núp dưới chiếc vỏ dân chủ?
Ông ta không ngu và ông ta cũng thừa biết rằng ông ta giành được chức tổng thống với khoảng cách mong manh: Hơn cựu thủ tướng Ahmed Shafik chỉ 1.7% số phiếu. Đa số không phải là người Hồi giáo, nhưng vì họ sợ bầu cho Ahmed Shafik thì ông này có khả năng trở thành quân phiệt độc tài trở lại. Thế nên, rất đông dù không phải là người của Huynh Đệ Hồi Giáo vẫn bầu cho Morsy.
Hơn nữa, phe tự do và không phải là Hồi giáo tuy đông hơn, nhưng rời rạc và không có liên minh hay tổ chức gì cả. Trong lúc đó, ông Morsy đã liên kết được thành phần cấp tiến và trung dung để cuối cùng đắc cử tổng thống.
Ngay sau khi đắc cử, tân TT Morsy đã làm một số việc hợp lòng dân như giải thể Hội đồng quân nhân tối cao, thả tù nhân quân sự và cấm những websites tình dục. Ông tránh né đưa ra các quyết định tế nhị như cắt bỏ chuyện phụ giá, tăng giá điện nước và giải quyết thất nghiệp,…
Thế nhưng, gần đây ông đã tính toán sai lầm 3 vấn đề:
1. Ông đã cố làm hài lòng nhóm Huynh Đệ Hồi Giáo, ưu tiên họ hơn là lấy lòng phe đối lập. Điều này giúp phe đối lập đoàn kết chống đối ông ta hơn.
2. Ông nghĩ là sau khi làm trung gian hòa giải và đạt được hiệp nghị đình chiến cho Do Thái và Hamas, ông ta sẽ không bị quốc tế chỉ trích.
3. Ông đánh giá thấp người dân Ai Cập. Cuộc biểu tình khổng lồ vào thứ ba với đầy đủ mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp, mọi nơi,… đã chứng tỏ rằng dân chúng Ai Cập không cần độc tài dưới hình thức nào.
Vẫn có thể cho ông Morsy cứu vãn tình hình bằng cách rút lại sắc luật trên, mở ra tranh luận và đối thoại với phe đối lập, mở rộng hội đồng soạn thảo hiến pháp với nhiều thành phần xã hội khác nhau….
Nếu những điều này được thực hiện thì có thể đảo ngược được tình hình, gây ngòi giải thể biểu tình chống đối, cứu vãn bản thân ông và tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo,…
Bằng không, tình hình sẽ hổn loạn và không thể nào đảo ngược đường đi trở lại.
Ai Cập đang trong cơn cuồng loạn của hận thù và giận giữ… Đó là hậu quả của một nước cờ sai của TT Morsy.
Trần Thị Sông Dinh
___________________